MGAGANI HUPUNGUZA MAUMIVU YA UCHUNGU KWA MAMA MJAMZITO

-



Na James Zakayo 
                 MIAKA ya nyuma mboga ya asili ya majani aina ya mgagani haikuwa ikifahamika na watu wengi kwasababu mbalimbali, ilikuwa ikiota yenyewe porini na kwenye mashamba ambayo yalitekelezwa au kutolimwa muda mrefu.
Mboga hii pamoja ile ya mchunga hazikupendwa ukilinganisha na mboga zingine za majani kwasababu ya ladha yake kuwa chungu hivyo mapishi yake kuhitaji maandalizi marefu na kutumia muda mwingi.
 Kwasababu hizo, ilikuwa siyo rahisi kwa wakati huo  watu wa bara la Afrika ikiwamo Tanzania ambao ndio walaji wengi kutojua faida zingine za mboga hiyo kiafya.
Ni siku za hivi karibuni baada ya kukua kwa sayansi ya mimea na matokeo ya tafiti kuhusu mimea-dawa, mgagani umeanza kufahamika na watu wengi na sasa watu  huoteshwa kwa matumizi kama mboga na dawa hasa vijijini.
Dk. Edger Kapagi  wa kliniki ya bidhaa na dawa za asili inayojulikana kama Mazinmgira ya Jijini Mbeya, pamoja na faida zake lukuki katika afya ya binadamu, bado watu wengi hawaitumii kwa kuuita mboga ya watu masikini na pia kutoelimishwa na kujua umuhimu wake.
Anasema watafiti wamebaini kuwa mgagani unotambulika kwa jina la kibotania kama cleome gynandra ni kinga na tiba ya magonjwa mbalimbali kama vile  kisukari, saratani na magonjwa ya moyo. Mengine ni tiba ya maumivu ya kichwa, kufunga choo, maumivu ya tumbo, homa ya manjano (pneumonia), maumivu ya sikio, bawasiri, maumivu ya hedhi kwa wanawake kwa ulaji wa mara kwa mara kwa wanawake, hupunguza  uwezekano wa kupata uvimbe wa kizazi, jongo (gout), anemia na kuzuia kutapika. 
Kwa wajawazito wanaotaka kujifungua hurahisisha uzazi na kupunguza maumivu, kuongeza nguvu mwilini, kutoka maziwa kwa wingi kwa anayenyonyesha.
“Mgagani una virutubisho vya kutosha na madini kama vile beta carotene, vitamin C, Chuma, Magneziamu,  kalishiamu na fosforasi , protini na asidi nyingi aina ya  amino ambazo kwa pamoja ni muhimu mwilini, ” alisema Dk. Kapagi na kuongeza…
Mizizi hutibu homa, kuumwa na nge na nyoka. Lakini ni mboga nzuri kwa waliotoka tohara kwani huongeza damu haraka iliyotoka wakati wa kutahiriwa.
Ni mboga nzuri kwa watoto kwani inaupunguza mtoto kukubwa na baadhi ya magonjwa nyemelezi na ili kupunguza uchungu changanya na tui la karanga kupunguza uchungu ili mtoto aweze kula bila shida, alisema.

Kwa mujibu wa Dk.Kapagi mbegu za mgagani  zinaweza kukamuliwa na kusafishwa ambapo mafuta yake hutumika kutengeneza sabuni na vitu vingine.
 Majani na mbegu ni chakula kizuri cha kuku na ndege wengine pamoja na wanyama kama vile ng’ombe, ngamia, farasi na wengine wanaofugwa, alisema.

Akifafanua , anasema mgagani husadikiwa kuwa asili yake ni Afrika mashariki, Ethiopia, Somalia, Asia Kusini na Amerika, kwa sasa imeenea katika nchi zote zenye hali ya kitropiki  barani Afrika, Asia na Amerika. Barani Asia walaji wakubwa wa mboga hiyo ni  wahindi na watu wa kabila la wathai (Thailand), huutumia kama mboga na dawa.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

faida ya pili pili manga mwilini katika kutibu magonjwa

-
Image
faida ya pili pili manga mwilini katika kutibu magonjwa Na James Zakayo Miongoni mwa viungo maarufu sana na vinavyopendwa na watu wengi kutumika katika matumizi ya vyakula ni pili pili manga, kiungo hiki hutumiwa na watu wengi kwa kujua ama kutokujua kawa ina faida nyingi kiafya katika kuboresha afya ya mwili. Pilipili manga hujulikana sana hasa na watu wa jamii za pwani kwa kuwa asili yake ni kutoka katika bara la Asia hivyo ilianza kutumika baada ya wakoloni kutoka asia walipodhuru maeneo haya ya nchini. Hujulikana kwa jina la kingereza kama Sichuan pepper na kwa jina la kisayansi kama Zanthoxylum,wengi hupenda kuitumia katika kupikia pilau ama kuweka katika uji. Tafiti mbalimbali kutoka ndani na nje ya nchi zimelezea kuwa pilipili manga hutibu na kukinga magonjwa mbalimbali mwilini, baadhi ya mgonjwa hayo ni pamoja na presha, nuru ya macho, huzuia saratani, huongeza hamu ya kula, huongeza hamu ya tendo la ndoa, huzibua mirija ya uzazi, huongeza maziwa kwa mama anayeny
Read more

UJI WA ULEZI HUIMARISHA KIWANGO CHA SUKARI KWENYE UBONGO

-
Image
Na James Zakayo          WATU wengi katika jamii huamini na kutumia chai kama kifungua kinywa. Yamekuwa mazoezi enzi na enzi. Bahati mbaya sana ni kwamba watu wengi hufungua kinywa bila malengo. Katika hali hiyo, Dk. Raphael Nyampiga wa kituo cha tiba lishe cha Atukuzwe chenye makao yake, Pugu nje kidogo ya Jijini la Dar es Salaam anasema ni muhimu jamii kutambua ni kifungua kinywa gani ni sahihi na kupata kiburudisho hicho kwa malengo. Zaidi, mtaalamu huyo anasema katika kutambua usahihi na malengo ya kifungua kinywa ni muhimu pia kutambua umuhimu wa lishe bora, kunywa au kula kwa muda gani na kipi kiliwe na kwa  muda upi kulingana na aina hizo za chakula ikiwamo kifungua kinywa hasa uji wa ulezi. Anasema uji wa ulezi ni miongoni mwa vyakula muhimu  katika afya ya binadamu, yafaa jamii kukitumia kwa wingi zaidi kama kifungua kinywa, kulingana sifa zake mwilini na virutubisho vilivyomo.  “Unapokunywa uji wa ulezi asubuhi kama kifungua kinywa mara baada tu ya kutoka kitand
Read more

KIAZI KIKUU NI ZAIDI YA CHAKULA, INATIBU!!!!

-
Image
     Kiboko ya kisukari, `gono’, ukoma    Hutibu  bawasiri, matatizo ya hedhi, moyo Na James Zakayo KIAZI kikuu au kwa kitaalamu, Dioscorea alata, sio maarufu sana miongoni mwa watu katika jamii, lakini umaarufu wake unaweza kutokana na kile kinachobainishwa na wataalamu kuwa pamoja na kwamba ni chakula, pia ni mmea dawa. Ni mmea unaotambaa kwa msaada wa mti mithili ya mmea mwingine maarufu wa mpensheni, lakini tofauti yake ni kwamba  mizizi yake hunenepa na kutambaa chini ya ardhi kama ilivyo muhogo au viazi vitamu na mizizi hiyo huitwa viazi vikuu. Dk. Raphael Nyampiga ni mtaalamu wa miti na mimea dawa kutoka kliniki ya miti na mimea dawa inayojulikana kama Atukuzwe ya Pugu Jijini Dar es Salam, anasema mmea huo huweza kuwa na urefu  wa zaidi ya mita moja na kwamba kiazi kimoja hufikia uzito wa hadi kilogramu 50 kulingana na eneo ulimopandwa. Katika mahojiano na TABIBU hivi karibuni, Dk. Nyampiga anasema hata hivyo  misombo (compounds) zilizomo kwenye  kiazi
Read more